အိုင္ဖုန္းႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ အသံုးမ်ားေသာ ေ၀ါဟာရမ်ား

Activation
အိုင္ဖုန္းကို ၀ယ္ယူၿပီးေနာက္ ကြန္ပ်ဴတာႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ကာ Apple ၏ မီဒီယာေဆာ့၀ဲလ္ တစ္ခု ျဖစ္သည့္ iTunes ႏွင့္ ဖြင့္ၿပီး Activation လုပ္ၿပီးမွသာလွ်င္ အိုင္ဖုန္းကို စတင္ သံုးစြဲႏိုင္သည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ AT & T သို႔ Apple ႏွင့္ သေဘာတူညီမႈရယူထားသည့္ ဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီႏွင့္ ကန္ထ႐ိုက္႐ွိရန္ လိုအပ္သည္။ ကန္ထ႐ိုက္မ႐ွိသူမ်ား အေနျဖင့္ အိုင္ဖုန္းကို အလိုလို activate လုပ္ေပးႏိုင္သည့္ ေဆာ့၀ဲလ္မ်ား (ဥပမာ-ZiPhone, iPlus, iLiberty Plus) ျဖင့္ ျပဳလုပ္ရန္လိုသည္။

Unlock
အိုင္ဖုန္းကို သံုးစြဲရာတြင္ AT & T သို႔ Apple ႏွင့္ သေဘာတူညီမႈရယူထားသည့္ ဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီမွ ထုတ္ေပးသည့္ SIM ကတ္မ်ားျဖင့္သာ အသံုးျပဳႏိုင္ရန္ အထူးစီမံျပဳလုပ္ထားသည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ထားျခင္းကို ေက်ာ္ျဖတ္ၿပီး မည္သည့္ ဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီမွ ထုတ္ေပးသည့္ SIM ကတ္ျဖင့္ မဆို ဆက္သြယ္ေျပာဆိုႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းကို Unlock လုပ္ျခင္းဟု ေခၚသည္။

Jailbreak
အိုင္ဖုန္းတစ္လံုးတြင္ စ၀ယ္ကတည္းက built-in ထည့္ေပးထားေသာ Google Map, Stock, Weather, You Tube, iTunes အစ႐ွိသည့္ ေဆာ့၀ဲလ္မ်ား ပါ၀င္ေသာ္လည္း အျခားေသာ 3rd party vendor မ်ားမွ ေရးသား ထားသည့္ native application မ်ားကို (ယခု စာေရးေနစဥ္ အခ်ိန္အထိ)ထည့္သြင္းခြင့္ မေပးထားပါ။ ထိုသို႔ ထည့္သြင္းႏိုင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္းကို jailbreak လုပ္ျခင္းဟု ေခၚသည္။

3rd Party iPhone application
Apple မဟုတ္သည့္ အျခားေသာ ေဆာ့၀ဲလ္ကုမၸဏီမ်ားမွ ေရးသားသည့္ ေဆာ့၀ဲလ္မ်ား၊ ဂိမ္းမ်ားကို ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။ ဥပမာ - Nitendo Emulator (အိုင္ဖုန္းကို Nitendo Game သဖြယ္ ျဖစ္ေအာင္ ေျပာင္းလဲေပးႏိုင္သည့္ ေဆာ့၀ဲလ္)၊ Chess (သို႔) Sudoku အစ႐ွိသည့္ ဂိမ္းမ်ား

iPhone Web Application
Apple မဟုတ္သည့္ အျခားေသာ ေဆာ့၀ဲလ္ကုမၸဏီမ်ားမွ ေရးသားသည့္ အင္တာနက္ႏွင့္ခ်ိတ္တ္ဆက္ အသံုးျပဳရေသာ ေဆာ့၀ဲလ္မ်ား၊ ဂိမ္းမ်ားကို ေခၚဆိုျခင္းျဖစ္သည္။

Baseband
အိုင္ဖုန္းတစ္လံုးတြင္ ပါ၀င္သည့္ စက္ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ အိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳသည့္စနစ္တို႔ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္ႏိုင္ေအာင္ ကူညီေပးေသာ ပ႐ိုဂရမ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ အိုင္ဖုန္းမွတဆင့္ အသံ (သို႔) အခ်က္အလက္မ်ားကို ဖုန္းတာ၀ါမ်ားသို႔ ဆက္သြယ္ရန္လိုအပ္သည့္ အခါတိုင္း baseband က အေထာက္အကူ ေပးသည္။ ထို႔အျပင္ လက္႐ွိ အသံုးျပဳေနေသာ Sim Card သည္ အသံုးျပဳႏိုင္ျခင္း႐ွိမရွိ၊ ဖုန္းအခ်ိတ္အဆက္မိ မမိ စသည္တို႔ကို စစ္ေဆးေပးသည္။ အိုင္ဖုန္းကို unlock လုပ္ျခင္းသည္ baseband ကို မည္သည့္ ဖုန္းဆက္သြယ္ေရးကုမၸဏီမွ ထုတ္သည့္ Sim Card ႏွင့္ မဆို အသံုးျပဳႏိုင္ေစရန္ ျပင္ဆင္ေပးလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆံုး ထုတ္ေ၀ထားသည့္ baseband version သည္ 04.04.05_G ျဖစ္ၿပီး Firmware version 1.1.4 အတြက္ ျဖစ္သည္။

Firmware
Firmware ဆိုသည္မွာ ကြန္ပ်ဴတာ႐ွိ Windows စနစ္ႏွင့္ အလားသ႑ာန္တူသည္။ ကြန္ပ်ဴတာတြင္ Windows XP သံုးေနရာမွ Windows Vista ထြက္လာသည့္အခါတြင္ ေျပာင္းလဲ အသံုးျပဳႏိုင္သကဲ့သို႔ ပိုမို ေကာင္းမြန္ျပည့္စံုသည့္ Firmware အသစ္ထြက္ပါက iTunes မွ တဆင့္ အဆင့္ျမွင့္ျခင္း ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ယခု လက္႐ွိအသံုးျပဳေနသည့္ Firmware version မွာ 1.1.4 ျဖစ္သည္။ မၾကာခင္ Firmware 2.0 ထြက္လာေတာ့မည္ ဟုလည္း သိရသည္။

Bootloader
အိုင္ဖုန္းတြင္ bootloader ႏွစ္ခုပါ၀င္သည္။ တစ္ခုမွာ Arm Core bootloader ျဖစ္ၿပီး အိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳသည့္ စနစ္ႏွင့္ သက္ဆိုင္သည္။ ေနာက္တစ္ခုမွာ baseband bootloader (အထက္တြင္ ေဖာ္ျပၿပီး) ျဖစ္သည္။ အိုင္ဖုန္းကို ပိတ္ထားရာမွ စၿပီး ဖြင့္လိုက္သည့္ အခါတြင္ အစီအစဥ္တက်ႏွင့္ အသံုးျပဳႏိုင္ေစရန္ ၎က ေဆာင္႐ြက္ေပးသည္။ လတ္တေလာ အသံုးျပဳေနၾကသည့္ အိုင္ဖုန္းမ်ားသည္ bootloader version 3.9 ႏွင့္ 4.6 ကို အသံုးျပဳထားသည္။ 3.9 သည္ စနစ္အေဟာင္းျဖစ္ၿပီး အထူးေဆာ့၀ဲလ္မ်ားမွ တဆင့္ ထို bootloader version 3.9 ကို ေက်ာ္ျဖတ္ကာ unlock လုပ္ျခင္း jailbreak လုပ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ထိုသို႔ အထူးေဆာ့၀ဲလ္မ်ားမွ တဆင့္ ထို bootloader ကို ေက်ာ္ျဖတ္ျခင္း မျပဳႏိုင္ေစရန္ Apple ကုမၸဏီမွ အသစ္ထုတ္ေသာ ဖုန္းမ်ားတြင္ version 4.6 ကို ထပ္မံ ထည့္သြင္းခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ အထူးေဆာ့၀ဲလ္မ်ားထပ္မံထြက္႐ွိလာၿပီး version 4.6 ကို ဖယ္႐ွားၿပီး version 3.9 fakeblank bootloader ဟု ေခၚသည့္ ျပင္ဆင္မြမ္းမံထားသည့္ bootloader မွ တဆင့္ unlock လုပ္ျခင္း jailbreak လုပ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ၎ကို ျပဳလုပ္ရာတြင္ မိမိ အသံုးျပဳသည့္ အထူးေဆာ့၀ဲလ္ကို လိုက္ၿပီး အခ်ဳိ႕ေဆာ့၀ဲလ္မ်ားမွာ လက္႐ွိပါလာသည့္ version 4.6 ကို လံုး၀ ဖ်က္ပစ္ျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ version 3.9 မွ တဆင့္ version 4.6 သို႔ ျပန္လည္ ေျပာင္းလဲမရျခင္းစသည့္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ား ႐ွိသည့္အတြက္ အေသအခ်ာေလ့လာၿပီးမွသာ Unlock လုပ္ျခင္း jailbreak လုပ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္သင့္သည္။ version 4.6 ျဖင့္ ထုတ္ေ၀ထားေသာ ဖုန္းကို version 4.6 သို႔ ျပန္လည္ၿပီး ေျပာင္းမရခဲ့ပါက warranty မရေတာ့ပါ။ ထို႔အျပင္ firmware အသစ္ထြက္လွ်င္လည္း အဆင့္ျွမွင့္ျခင္း လုပ္ႏိုင္ေတာ့မည္ မဟုတ္သည္ကို သတိျပဳပါ။

installer.app
၎သည္ အိုင္ဖုန္းကို jailbreak လုပ္ၿပီးေနာက္ ထည့္သြင္းရသည့္ ပ႐ိုဂရမ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေဆာ့၀ဲလ္မ်ားက jailbreak လုပ္ရာတြင္ installer.app ကို တပါတည္း ထည့္သြင္းႏိုင္ရန္ ေ႐ြးခ်ယ္ခြင့္ေပးထားတတ္သည္။ ၎သည္ Wi-Fi မွတဆင့္ အိုင္ဖုန္းထဲသို႔ အျခားေသာ 3rd party application မ်ားကို ထည့္သြင္းျခင္း၊အဆင့္ျမွင့္ျခင္း၊ ထုတ္ပယ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။

Recovery Mode
အိုင္ဖုန္းထဲတြင္ ႐ွိသမွ်ကို ဖ်က္ပစ္ကာ မူလ၀ယ္ယူစဥ္က အတုိင္း အေျခအေနသို႔ ျပန္လည္ျပဳလုပ္လိုပါက ၎ကို အသံုးျပဳၿပီး iTunes မွ တဆင့္ Firmware ျပန္လည္ ထည့္သြင္းျခင္းျဖင့္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ Recovery Mode သို႔ သြားရန္ Sleep/Wake ခလုတ္ႏွင့္ Home ခလုတ္တို႔ကို အိုင္ဖုန္း ျပန္လည္စတင္သည္ အထိ ဖိထားပါ။ ပန္းသီးလိုဂိုေလးကို ေတြ႕ပါက ဖိထားေသာ Sleep/Wake ခလုတ္ကို လႊတ္ၿပီး Home ခလုတ္ကို iTunes လိုဂိုေပၚလာသည္ အထိ ဖိထားပါ။ ၎ေနာက္ iTunes ကို အသံုးျပဳၿပီး Frimware ကို ျပန္လည္ ထည့္သြင္းႏိုင္ပါသည္။

DFU (Device Firmware Update) Mode
အိုင္ဖုန္းထဲတြင္ ႐ွိသမွ်ကို ဖ်က္ပစ္ကာ မူလ၀ယ္ယူစဥ္က အတုိင္း အေျခအေနသို႔ ျပန္လည္ျပဳလုပ္ရာတြင္ recovery mode ျဖင့္ ျပန္လည္မျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့ပါက DFU mode ျဖင့္ ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ DFU mode သို႔ ေရာက္႐ွိသြားပါက restore မလုပ္မခ်င္း အိုင္ဖုန္း၏ အသံုးျပဳသည့္ စနစ္ (Operating System) ကို ျပန္လည္ တင္ေပးလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။ Sleep/Wake ခလုတ္ႏွင့္ Home ခလုတ္တို႔ကို ၁၀ စကၠန္႔မွ် ၾကာသည္အထိ ဖိထားပါ။ ပန္းသီးလိုဂိုေလးကို မေတြ႕ရမီ ဖိထားေသာ Sleep/Wake ခလုတ္ကို လႊတ္ၿပီး Home ခလုတ္ကို iTunes မွ recovery mode ထဲသို႔ ေရာက္ၿပီဟု မေဖာ္ျပသေ႐ြ႕ ဖိထားပါ။ DFU mode ထဲသို႔ ေရာက္ၿပီဆိုလွ်င္ အိုင္ဖုန္း ဖန္သားျပင္တစ္ခုလံုးတြင္ မည္သည့္အရာမွ် လာျပေတာ့မည္ မဟုတ္ပါ။ ထိုသို႔ DFU mode ထဲသို႔ ၀င္ရန္မွာ အခ်ိန္ကိုက္ လုပ္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္ပါသည္။

Wi-Fi (Wireless Fidelity)
အိုင္ဖုန္းတြင္ အင္တာနက္ႏွင့္ ဆက္သြယ္ရန္ အသံုးျပဳရသည့္ ႀကိဳးမဲ့ ကြန္ယက္ဆက္သြယ္ေရး စနစ္ျဖစ္သည္။ အိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳမည့္ ေနရာႏွင့္ အနီးအနားတြင္ ႀကိဳးမဲ့ကြန္ယက္မ်ား႐ွိပါက အင္တာနက္ကို အိုင္ဖုန္းမွ တဆင့္ အသံုးျပဳႏိုင္သည္။

Bluetooth
အိုင္ဖုန္းတြင္ ပါ၀င္သည့္ အျခားေသာ bluetooth enabled ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္အသံုးျပဳႏိုင္သည့္ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ဥပမာ - Bluetooth earpiece, Bluetooth headphone

Sync (acrnoym for synchronisation)
အိုင္ဖုန္း႐ွိ သီခ်င္းမ်ား၊ ဗီဒီယိုမ်ား၊ podcast မ်ားကို မိမိ ကြန္ပ်ဴတာတြင္ ထည့္သြင္းထားေသာ iTunes ေဆာ့၀ဲလ္မွ တဆင့္ ထည့္သြင္းျခင္း ျဖစ္သည္။
အိုင္ဖုန္း အတြင္းသို႔ အဆိုပါဖိုင္ အသစ္မ်ား ထည့္သြင္းလိုပါက မိမိကြန္ပ်ဴတာ႐ွိ iTunes တြင္ ပထမဦးစြာ ထည့္သြင္းၿပီးေနာက္ အိုင္ဖုန္းကို USB port မွတဆင့္ ကြန္ပ်ဴတာတြင္ တပ္ဆင္ကာ sync လုပ္ျခင္းျဖင့္ မိမိ ထည့္သြင္းလိုေသာ ဖိုင္မ်ား အလိုလို ေရာက္႐ွိသြားမည္ျဖစ္သည္။ မလိုသည့္ ဖိုင္မ်ားကို ျပန္လည္ ထုတ္လိုပါကလည္း ကြန္ပ်ဴတာ႐ွိ iTunes တြင္ ဖ်က္ပစ္ကာ အိုင္ဖုန္းကို တပ္ဆင္ၿပီး sync လုပ္ျခင္းျဖင့္ မိမိ မလိုေတာ့သည့္ ဖိုင္မ်ားကို ႐ွင္းလင္းပစ္ႏိုင္သည္။

BSD SubSystem
၎သည္ Unix-based အသံုးျပဳသည့္စနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ အိုင္ဖုန္း အသံုးျပဳသူအခ်ဳိ႕က ၎ကို Jailbreak လုပ္ၿပီးေနာက္ အိုင္ဖုန္း အတြင္းသို႔ ထည့္သြင္းေလ့ ႐ွိၾကသည္။

PodCast
၎သည္ ေရဒီယိုအသံလႊင့္ခ်က္မ်ား၊ ေတးဂီတမ်ား၊ သတင္းမ်ား၊ သံုးသပ္ခ်က္မ်ား၊ ဗဟုသုတျဖစ္ဖြယ္မ်ား၊ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာမ်ား၊ ဘာသာစကားသင္ခန္းစာမ်ား အစ႐ွိသည္တို႔ကို မိမိနားေထာင္လိုသည့္ အခါတြင္ နားေထာင္ႏိုင္ေစရန္ ကြန္ပ်ဴတာအတြင္းသို႔ ျဖစ္ေစ၊ iPod သို႔ iPhone သို႔ ျဖစ္ေစ ထည့္သြင္း ႏိုင္ေစရန္ ျပဳလုပ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ Apple မွ ထုတ္ေ၀ေသာ iTunes ေဆာ့၀ဲလ္မွ တဆင့္ PodCast ေပါင္းမ်ားစြာကို အခမဲ့ subscribe လုပ္ႏိုင္သည္။ ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ မိမိ subscribe လုပ္ထားေသာ PodCast မ်ား အသစ္တင္လိုက္တိုင္း iTunes ထဲလို႔ အလိုလို download လုပ္ၿပီးသား ျဖစ္ေနမည္။ ထို႔ေနာက္ မိမိ iPod သို႔ iPhone ျဖင့္ sync လုပ္ျခင္းျဖင့္ မိမိ အားလပ္ခ်ိန္တြင္ PodCast မ်ားကို နားဆင္ႏိုင္သည္။

iPhone SDK (Software Development Kit)
၎ကို အိုင္ဖုန္းအတြက္ Mac Platform မွတဆင့္ ေဆာ့၀ဲလ္မ်ား ေရးသားႏိုင္ေစရန္ Apple ကုမၸဏီက မၾကာမီကမွ ပ႐ိုဂရမ္မာမ်ားအတြက္ ထုတ္ေ၀ေပးလိုက္သည္။

Reference: Dictionary of iPhone Terminology